خشونت علیه زنان در افغانستان

خشونت علیه زنان یکی از مشکلات جدی فراروی زنان در افغانستان است که دسترسی آنان را به حقوق بشری‌شان محدود می‌کند. خشونت علیه زنان ریشه در بی‌سوادی، فقر، محدودیت‌های فرهنگی، حاکمیت عرف و سنت‌های نا‌پسند، ضعف در حاکمیت قانون دارد که سالانه هزاران انسان بی‌دفاع به دلیل زن بودن قربانی می‌شود.

خشونت علیه زنان جغرافیای خاص نمی‌شناسد؛ یعنی محدود به کشور‌های مسلمان و غیر مسلمان نیست، بلکه در سراسر جهان روزانه شمار زیادی از زنان در زندگی خانوادگی و اجتماعی خویش به دلالیل گوناگون مورد تعرض و بی‌حرمتی قرار می‌گیرند. چنان‌که ‌یاد شد، خشونت علیه زنان عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی دارد، اما عامل اصلی خشونت علیه زنان تسلط نا‌بخردانه مردان بر سرنوشت زنان است که بر اساس ساختار نا‌ در برابر  اجتماعی و حاکمیت فرهنگ مرد‌سالار، به زنان به عنوان جنس دوم و پایین‌تر از مردان نگاه می‌شود. این نوع تلقی و باور سبب توجیه خشونت علیه زنان شده و به آن مشروعیت می‌دهد.

در جامعه افغانستان نیز خشونت علیه زنان سابقه طولانی دارد. بیشتر زنان در طول عمر خویش با انواع گوناگون از خشونت مواجه بوده اند. عامل این خشونت ها نه‌تنها شوهران که‌ پدر، برادر، فرزند ‌و سایر اعضای خانواده شوهر بوده است. خشونت علیه زنان نسل به نسل منتقل شده است. انتقال این پدیده از طریق فرزندان خانواده به نسل‌های بعدی آسان‌تر ‌است. به عقیده روان‌شناسان، اطفالی که در سنین کودکی شاهد بدرفتاری پدر خود با مادرش باشد، در بزرگسالی بیشتر مرتکب خشونت می‌شوند. این بد‌آموزی دور باطلی را به وجود می‌آورد که نه‌تنها‌ در خانواده ‌بلکه در ‌دولت ‌نیز خود را در قالب مشکلات جدی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی نشان خواهد داد. از این رو منع خشوت علیه زنان نیازمند مبارزه جدی و همکاری مستمرگروه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بر اساس برنامه‌های دقیق و گسترده است.

خشونت علیه زنان در افغانستان برای کمیسیون مستقل حقوق بشر ‌از موضوعات محوری و‌ ‌تأمل‌ برانگیز است. این نهاد تلاش‌های زیادی را برای بهبود وضعیت حقوق بشری زنان در سطح کشور انجام داده است، اما با وجود تلاش‌ها و فعالیت‌های مستمر هجده‌ساله این نهاد و سایر نهاد‌های مدافع حقوق بشر، خشونت علیه زنان هنوز به قوت خود ادامه دارد و از میان زنان و دختران جامعه ما قربانی می‌گیرد. یافته‌های این نهاد در سال‌ 2019 نشان‌دهنده استمرار خشونت علیه زنان است که ‌در سطوح مختلف از خانواده تا جامعه‌ بر زنان اعمال ‌و سبب نقض حقوق بشری آنان شده است.

کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان از طریق هشت دفتر ساحوی و شش دفتر ولایتی که تحت پوشش دارد، قضایای خشونت علیه زنان و نقض حقوق بشری آنان را با استفاده از فورمه ویژه ‌ثبت و در سطح ملی مورد پیگیری قرار می‌دهد. دفتر مرکزی کمیسیون مستقل حقوق بشر بر مبنای قضایا، موارد خشونت علیه زنان و مشاهدات کارمندان ‌خود، گزارش سالانه خشونت علیه زنان را تهیه و در سطح ملی منتشر می‌کند.

در این گزارش، خشونت علیه زنان بر اساس داده‌های ثبت‌شده در بانک اطلاعات کمیسیون به پنج دسته مانند خشونت فزیکی، خشونت لفظی و روانی، خشونت اقتصادی، خشونت جنسی و سایر موارد خشونت‌ دسته‌بندی و هر دسته دارای مصادیقی متفاوت اند که  در مطابقت با احکام قانون منع خشونت، ‌تحلیل و ارزیابی ‌می‌شود. در هر بخش، یافته‌های سال تحث پوشش خود را با یافته‌ها و  آمار سال‌های قبل مقایسه می‌کند تا وضعیت خشونت علیه زنان به صورت دقیق‌تر ترسیم شود. هم‌چنین در قسمت رسیدگی مؤثر به قضایای خشونت و نوع‌ خشونت، نمونه‌هایی از قضایای خشونت علیه زنان نیز درج این گزارش شده است.

در پایان گزارش، پیشنهاد‌های مشخصی نیز به مراجع مسئول عرضه شده است. امیدواریم این گزارش بتواند در فهم وضعیت خشونت علیه زنان مؤثر واقع شود و بتواند به ‌اقدام‌های مؤثر برای مبارزه با خشونت علیه زنان کمک کند.

درخور ‌یاد‌آوری است ‌که این گزارش نمی‌تواند مشتمل بر‌ همه موارد خشونت علیه زنان در سطح کشور باشد؛ این گزارش تنها قضایا و اطلاعات ثبت‌شده در دفتر‌های کمیسیون مستقل‌ حقوق بشر را ‌پوشش ‌می‌دهد.

 

گزارش کامل را از اینجا دانلود کنید: