درباره تداوم ترورهای هدفمند خبرنگاران و محدودیت دسترسی به اطلاعات
اعلامیه رسانه‌ای
۸ جدی ۱۳۹۹
درباره تداوم ترورهای هدفمند خبرنگاران و محدودیت دسترسی به اطلاعات
آزادی بیان از مهم‌ترین دستاوردهای افغانستان در بیست سال اخیر است. افغانستان در حوزه قانون‌گذاری به پیشرفت‌های قابل قبولی در زمینه به‌رسمیت‌شناختن آزادی بیان، به عنوان حق اساسی و طبیعی انسان‌ها و یکی از زیربناهای حقوق مدنی و سیاسی شهروندان دست یافته است. رسانه‌های افغانستان با استفاده از این چهارچوب قانونی، با وجود وضعیت امنیتی دشوار در کشور، نقشی اساسی در دسترسی شهروندان به اطلاعات، افزایش حسابدهی دولت و بهبود نهادهای دموکراتیک داشته‌اند.
در چند ماه گذشته، ترورهای هدفمند خبرنگاران بر روند کار اطلاع‌رسانی در سرتاسر افغانستان اثر منفی گذاشته است. به گزارش مسئولان رسانه ها، شماری از زنان خبرنگار در ولایات کارشان را ترک کرده‌اند. دسترسی خبرنگاران حتا به ولسوالی‌های نزدیک به مراکز ولایات دشوار شده است. خبرنگاران در شماری از شهرها نمی‌توانند به‌سادگی گشت‌وگذار کنند. بعضی از خبرنگاران و نهادهای رسانه‌ای در ولایات با تهدید برخورده و هنگامی که به نهادهای مسئول دولتی گزارش کرده‌اند، با سهل‌انگاری این نهادها مواجه شده‌اند.
بیش از صد خبرنگار و عضو نهادهای حامی خبرنگاران از سرتاسر افغانستان در نشستی در روز شنبه ۶ جدی ۱۳۹۹ با بانو شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان و هیئت رهبری کمیسیون، نگرانی‌ها و مشکلات‌شان را در میان گذاشتند.
جامعه خبرنگاری افغانستان در ماه‌های اخیر، تحت فشار روانی شدید قرار داشته است. خبرنگاران نگران‌اند که ساحه کار و زندگی برای آن‌ها بیشتر از این محدود شود. دولت افغانستان هنوز از کارکرد خود در مورد جلوگیری از قتل‌های زنجیره‌ای خبرنگاران، پیگرد مظنونان و رسیدگی عدلی و قضایی به چنین قضایایی به جامعه رسانه‌ای افغانستان اطلاعاتی قناعت‌بخش نداده است.
آن‌ها باور دارند اگر دولت افغانستان نتواند به خبرنگاران در مورد حفاظت از جان‌شان اطمینان دهد، احتمال دارد برخی از آن‌ها ناگزیر به ترک کشور شوند. هم‌چنین افزایش حملات هدفمند سبب افزایش خودسانسوری در جامعه رسانه‌ای شده است و این فضای ترس می‌تواند پیامدهای ناگواری، به‌ویژه برای خبرنگاری تحقیقی در ولایات متفاوت کشور داشته باشد.
افزون بر این تهدیدها و چالش‌ها، دولت افغانستان پس از ۱۲ قوس ۱۳۹۹ با فرستادن مکتوبی به ادارات محلی، بست‌های سخنگویی والیان را لغو و مسئولیت اطلاع‌رسانی را به شخص والی هر ولایت سپرد. لغو پست سخنگویی ولایات نگرانی‌هایی را مبنی بر مختل شدن روند گردش آزاد اطلاعات در میان خبرنگاران برانگیخته است. بیشتر خبرنگاران در ولایات از کمبود دسترسی به اطلاعات و معلومات اساسی شکایت دارند. بنابراین خبرنگاران از دولت می‌خواهند که به‌منظور تأمین حق آزادی بیان و رسانه‌ها و رعایت حق مردم در دسترسی به اطلاعات، در مورد لغو پست سخنگویی ولایات تجدید نظر کند.
خواست‌های مشخص خبرنگاران:
- جامعه جهانی بر طرفین منازعه فشار آورد تا آتش‌بس را بپذیرند و به ترورهای هدفمند و خشونت‌ها پایان دهند.
- جمهوری اسلامی افغانستان جلو حملات هدفمند را بگیرد، امنیت خبرنگاران را تأمین کند و پرونده‌های کشتار، تهدید، تخویف و بدرفتاری با خبرنگاران را به‌منظور اجرای عدالت بر عاملان بررسی کند و نتایج آن‌را با مردم و خانواده رسانه‌های افغانستان در میان گذارد.
- گروه طالبان در صورتی که در این ترورها دست ندار‌د، باید در مورد چگونگی این ترورها به مردم پاسخ دهد و اسناد و اطلاعات خود را در مورد عاملان ترورها به مردم گزارش کند، چه اینکه تنها نپذیرفتن مسئولیت ترورهای هدفمند نمی‌تواند مسئولیت را از دوش آن بردارد.
خبرنگاران همچنان شکایاتی را در مورد تبلیغات زهر آگین و خشونت آمیز در مورد خبرنگاران آزاد از سوی رسانه های مرتبط به گروه طالبان در سطح محل داشتند که رفتار خشونت آمیز در برابر خبرنگاران را مجاز دانسته و ترویج می کند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با اشراف بر وضعیت پرچالش و ترس و تهدید برای جامعه رسانه‌ای، ابراز نگرانی در این مورد و اعلام همدردی و همبستگی با آسیب‌دیدگان و بازماندگان قربانیان عرصه اطلاع‌رسانی کشور، از این خواست‌ها حمایت همه‌جانبه می‌کند و از مخاطبان خبرنگاران مجدانه می‌خواهد که به درخواست‌های آن‌ها پاسخ‌های عملی و نتیجه‌بخش دهند.