معرفی بخش تحقیق و مطالعات حقوق بشر
کمیسیون مستقل حقوق بشر در جهت اعمال صلاحیتها و انجام وظایف و مسئولیتهای قانونی خود، بخشهای مختلف برنامهای و حمایتی ایجاد کرده است. بخش تحقیق از آغاز تأسیس کمیسیون تاکنون یکی از بخشهای برنامهای ساختار تشکیلاتی کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان بوده است. این بخش مطابق برنامه استراتژیک و برنامه عمل سالانه کمیسیون عمدتاً در زمینههای تدوین متون تحقیقی آموزشی، تهیه گزارشهای تحقیقی و برگزاری کنفرانسهای علمی در راستای گسترش آگاهی از حقوق بشر فعالیت میکند. در نوشتار برای شناسایی بهتر این بخش، ویژگیهای آن در چهار قسمت معرفی میشود.
الف: وظایف عمده بخش مطابق لایحه وظایف، مسئولیتها و وظایف عمده این بخش عبارت است از:
1- طرح و راهاندازی تحقیقات میدانی در موضوعات مختلف حقوق بشری، 2- تحقیق و بررسی در مورد برخی از قضایای جدی نقض حقوق بشر و تهیه گزارش برای نشر، 3- راهاندازی تحقیقات کتابخانهای در مورد مفاهیم حقوق بشری به هدف ترویج و توسعه حقوق بشر، 4- تهیه کتاب، دست نامه و جزوات آموزشی در موضوعات حقوق بشری، 5- برگزاری کنفرانسها علمی در مورد موضوعات مهم حقوق بشری، 6- برگزاری کارگاه آموزشیهای کوتاهمدت برای ارتقای ظرفیت سائر همکاران بخشهای برنامهای، 7- ارائه مشورتهای لازم در مورد موضوعات تحقیقاتی به ریاست اجرائیه و هماهنگکنندگان بخشها، 8- ارائه معلومات در مورد وضعیت حقوق بشر به هیئت رهبری کمیسیون و سائر همکاران، 9- اشتراک در کنفرانسها و سمینارهای حقوق بشری که توسط سائر سازمانها در خارج و داخل برگزار میشود، 10- همکاری با سائر بخشهای برنامهای در نوشتن یا اصلاح گزارشهای موضوعی و تحقیقی.
ب: سابقه و دستاوردهای بخش تحقیق
کمیسیون از آغاز فعالیت خود، به انجام تحقیقات علمی درزمینهی حقوق بشر اهتمام ورزیده و با ایجاد یک بخش خاص مربوط به تحقیق، بر اجرای بهتر رسالت نظارت، حمایت و انکشاف حقوق بشر در کشور تأکید داشته است. نام این بخش در ابتدا، بخش «تحقیق و پالیسی» بوده و در ذیل این عنوان چندین سال فعالیت تحقیقی انجامشده است. درنتیجه این فعالیتها، بخش تحقیق کمیسیون با ارائه و نشر بیش از ۷۱ گزارش عمومی، موضوعی و تحقیقی، جایگاه قابلتوجهی در خلق و گسترش آثار علمی و تحقیقی درزمینهی مطالعات حقوق بشر داشته است. اکنون بخش تحقیق افتخار دارد که گزارشها و تحقیقات آن مورد استناد برخی از مراجع معتبر ملی و بینالمللی قرارگرفته است. در سال 1395، از طرفی رهبری کمیسیون مستقل حقوق بشری در ساختار تشکیلاتی و صلاحیتها و وظایف این بخش، برخی تغییرات ایجاد شد. ازجمله به دلیل اینکه پالیسی سازی، عملاً توسط رهبری کمیسیون انجام میشود و به این بخش برنامهای چندان مربوط نیست، کلمه پالیسی سازی حذف شد. ضمن استخدام اعضای جدید و واگذاری مسئولیت برگزاری کنفرانسهای ملی و بینالمللی به این بخش، نام آن به «بخش تحقیق و مطالعات حقوق بشر» (Research and Human Rights Studies Unit) تغییر یافت تا اعضاء آن بتوانند بر وظایف و مسئولیتهای خود درزمینهی مطالعه، طرح و بررسی مسائل تئوریک حقوق بشر، برگزاری کنفرانسهای علمی و انجام تحقیقات علمی مربوط به وضعیت رعایت حقوق بشر متمرکز شوند.
ج: ساختار و اعضای فعلی بخش
بهمنظور تنظیم و مدیریت این بخش در رأس یکتن به حیث هماهنگکننده بخش و یکتن بهعنوان آمر بخش و سائر همکاران بهعنوان محقق و عضو بخش ایفای وظیفه میکنند. محققین و آمر بخش به هماهنگکننده و هماهنگکننده به ریاست اجرائیه پاسخگو بوده و به ایشان گزارش میدهند. اعضای بخش تحقیق و مطالعات حقوق بشر هرکدام دارای تحصیلات اکادمیک و تجربههای آموزشی، فعالیت رسانهای و مدیریتی در زمینههای مرتبط با حقوق بشر هستند. مشخصات اعضای فعلی بخش قرار ذیل است: شماره نام و تخلص موقعیت اداری مدرک/رشته آدرس ایمیل
1 محمد عظیم بشارت محقق ماستری/حقوق جزا azimbesharat@yahoo.com
2 مختار حیدری محقق در نصاب تعلیمی ماستری/ حقوق بشر mhaidari90@gmail.com
3 سلما صادق دستیار محقق لیسانس/ حقوق Salma.froogh@gmail.com
د: حوزههای کاری بخش
جهت تطبیق پلان استراتژیک، کمیسیون هرساله برنامه عمل سالانه خویش را تهیه و تنظیم میکند و در این برنامه سالانه، مسئولیتها و فعالیتهای تمام بخشهای کمیسیون پیشبینی میشود. بخش تحقیق و مطالعات حقوق بشر نیز بر مبنای این برنامه عمل سالانه کمیسیون فعالیت دارد. عمدهترین فعالیتهای این بخش را میتوان در محورهای ذیل خلاصه کرد: الف: تحقیق میدانی در رابطه به موضوعات مهم حقوق بشری: این گزارشها برای ارائه به حکومت، قوه قضاییه، پارلمان و همچنین نشر برای استفاده عموم مردم تهیه میشود. هدف عمده از نشر گزارشهای کمیسیون، فراهمسازی اطلاعات و معلومات معتبر و موثق درزمینهی حقوق بشر و تأثیرگذاری بر خطمشیها، برنامهها و پالیسی های نهادهای تصمیمگیرنده در کشور است. بخش تحقیق و مطالعات حقوق بشر تلاش میکند تا با رعایت معیارهای علمی در جمعآوری و تحلیل اطلاعات و آمار به وظیفه علمی و مسلکی خویش عمل کند. برای اجرای هر چه بیشتر وظایف مربوط به این قسمت، تلاش بخش این است که برای هر گزارش تحقیقی، یک طرح تحقیق تعریف نموده و آن را بر مبنای یک برنامه قابل ارزیابی و قابلاندازهگیری اجرا و تطبیق نماید. جهت بهبود و ارتقاء کیفیت گزارشها و تهیه آمار و معلومات معتبر، بخش تحقیق پروپوزال و پرسشنامههای لازم و برای تکمیل پرسشنامه نیز رهنمود تهیهکرده است تا همکاران در دفاتر ساحوی و ولایتی بر اساس آن معلومات لازم را جمعآوری و توحید نموده به دفتر مرکزی ارسال نمایند. ب: تهیه مواد آموزشی: حوزه کاری دیگر برای بخش تحقیق، تهیه مواد آموزشی لازم و معیاری برای تدریس در سطوح مختلف است. این بخش تلاش خواهد کرد که کتابها، جزوهها و مواد لازم برای استفاده استادان و محصلان در پوهنتون ها، مکاتب و کارگاههای آموزشی آماده سازد. ج: برگزاری کنفرانسهای علمی: حوزه کاری دیگر این بخش، برگزاری کنفرانسهای علمی در سطح ملی و بینالمللی است. کمیسیون مستقل حقوق بشر همیشه کنفرانس و سمینار برگزار کرده است، اما به دلیل اینکه برگزاری کنفرانس مسئول مشخص نداشته است، گاهی عجله و ناهماهنگی باعث شده از کیفیت علمی سمینارها کاسته شود. بخش تحقیق تلاش خواهد کرد که برخی از کنفرانسها که از ابعاد علمی برخوردار است، بهصورت معیاری برگزارشده و آثار و نتایج ارزشمند و ماندگار برجا بگذارد. د: همکاری با محققان و محصلان: بخش تحقیق و مطالعات حقوق بشر آماده است تا با محققان و محصلانی که درزمینهی حقوق بشر فعالیت دارند همکاری کند. این بخش میتواند به محققان و دانشجویان درزمینهي معرفی منابع تحقیق، ارائه گزارشهای کمیسیون، انتخاب موضوع برای مونوگراف و پایاننامه و ایجاد سهولت برای استفاده از کتابخانه کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان کمک کند.
موادی وجود ندارد
خلاصه گزارش خشونت با زنان در افغانستان (هفت ماه سال 1398هـ.ش.)
چالشهای حقوق بشری اشخاص دارای معلولیت، سال ۱۳۹۸
گزارش بررسی وضعیت حقوق بشری اطفال دارای معلولیت ذهنی (در هفت ولایت مرکز افغانستان به شمول ولایت کابل)
شش ماه خونین؛ گزارش تلفات افراد ملکی در ۶ ماه نخست سال ۱۳۹۸
گزارش نظارت بر حقوق سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری (۶ میزان ۱۳۹۸)
گزارش تحقیق ملی زنان، صلح و امنیت
گزارش تلفات افراد ملکی در منازعات مسلحانه افغانستان سال 1397
گزارش سالانه آموزش و ترویج حقوق بشر (دفتر ساحوی کابل، سال مالی ۱۳۹۷)
تحقیق بررسی میزان تطبیق کنوانسیون منع هر نوع تبعیض نژادی در افغانستان ۱۳۹۷
تحلیل و بررسی قضایای فرار از منزل
پيامدهای عدالت غير رسمی و جرگههای قومی بر رعايت حقوق بشر
گزارش بررسی قضایای زنان بیسرنوشت در خانواده
گزارش تلفات ملکی در ۶ ماه نخست سال ۱۳۹۷ خورشیدی
وضعیت حقوق بشری زنان و اطفال عودت کننده و اخراج شده به افغانستان
دسترسی به حق آزادی بیان در افغانستان
وضعیت حقوق بشر افغانستان در سال مالی 1396
گزارش تحقیق ملی حمایت از حقوق قربانیان مخاصمات مسلحانه و تروریزم
خلاصه گزارش شکنجه و بد رفتاری در مراکز سلب آزادی در افغانستان
گزارش در مورد حادثه قریه لغمانی، ولسوالی دشت ارچی
گزارش بررسی وضعیت حقوق بشر در محلات سلب آزادی
گزارش بررسی قضایای فرار از منزل
گزارش تلفات ملکی در جریان منازعات مسلحانه در سال 1396
تحقیق ملی عوامل و پیامدهای ناگوار کارشاقه اطفال در افغانستان
گزارش ملی سالانه «آموزش حقوق بشر و مبارزه با قاچاق انسان»
وضعیت حقوق بشری زنان و دختران قریهها ودهات در افغانستان
گزارش عوامل، زمینه ها و وضعیت خشونت علیه زنان در افغانستان سال 1396
گزارش سالانۀ آموزش و ترویج حقوق بشر
گزارش بررسی وضعیت خشونت علیه زنان
گزارش وضعیت اطفال در افغانستان (1394 و 1395)
گزارش تحقیقی وضعیت حق دسترسی شهروندان به عدالت
بررسی وضعیت زنان منسوب در نهادهای دفاعی و امنیتی
گزارش تدریس مضمون حقوق بشر در دانشگاههای خصوصی
وضعیت حقوق بشری اشخاص دارای معلولیت در سال 1394- 1395
گزارش وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی سال 1395-1394
وضعیت حقوق بشر در افغانستان در سال 1395
گزارش کیفیت پایین آموزش در مناطق تحت پوشش دفتر ساحوی بامیان
عوﺍمل عدم دسترسی ﺯنان به عدﺍلت ﺩر ﻭلاﻳت بامیان
گزارش تلفات افراد ملکی در افغانستان در سال ۱۳۹۵
گزارش تحقیق ملی وضعیت حق دسترسی به خدمات صحی با کیفیت
خشونت علیه زنان عوامل، زمینه ها و وضعیت خشونت علیه زنان درافغانستان، سال 1395
خشونت علیه زنان: عوامل، زمینهها و وضعیت خشونت علیه زنان در افغانستان
وضعیت حقوق بشر در افغانستان در سال 1394
گزارش وضعیت محلات سلب آزادی در افغانستان
وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی در افغانستان
گزارش بررسی اجمالی قضایای ازدواج اطفال
گزارش تلفات افراد ملکی در افغانستان در سال ۱۳۹۴
شکنجه و بد رفتاری در محلات سلب آزادی افغانستان
زنان و راه طولانی تا دست یافتن به عدالت
گزارش در مورد وضعیت بیجاشدگان داخلی در افغانستان
گزارش در مورد وضعیت بازگشت کنندگان در افغانستان
آزمایش اجباری نسایی به مثابه آزار جنسی و نقض حقوق بشر
وضعیت خشونت علیه زنان خلاصه یافتهها پیرامون آن با تطبیق قانون منع خشونت علیه زن
وضعیت حقوق بشر در افغانستان سال 1393
وضعیت محلات سلب آزادی در افغانستان
وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی در افغانستان سال 1390-1391
اکثریت زنان کارآفرین شهر مزار شریف از نبود حمایت دولت رنج می برند
گزارش وضعیت حقوق بشر در سال ۱۳۹۲
عوامل و پیامدهای بچهبازی در افغانستان سال 1393
تلفات ملکی و قتلهای هدفمند در سال 1392
خشونت علیه زنان در افغانستان
وضعیت اطفال در افغانستان
خشونت علیه زنان در نیمه نخست سال 1392
وضعیت حقوق بشر در افغانستان در سال 1391
عوامل و زمینه های تجاوز جنسی و قتل ناموسی در افغانستان
وضعیت کهنسالان در افغانستان۱۳۹۱
وضعیت دسترسی فزیکی اشخاص دارای معلولیت به اماکن عامه
دسترسی شهروندان به عدالت
گزارش تلفات ملکی در شش ماه نخست سال 1391
بررسی سطح موجود آگاهی عامه از حقوق بشر در سال ۱۳۹۰
بررسی علل و عوامل قاچاق زنان و اطفال در افغانستان
وضعیت حقوق بشر در افغانستان
از اربکی تا پولیس محلی ;چالشهای امروز و نگرانیهای فردا
گزارش نظارت از وضعیت و عملکرد محاکم و سیستم قضایی در افغانسان
وضعیت محلات سلب آزادی در افغانستان
زنان رضایت بیشتری از عملکرد پولیس در شمال کشور دارند
صدای مردم برای عدالت
وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی در افغانستان گزارش پنجم ، از ۸۹-۱۳۸۸
گزارش سوم نظارت از حقوق سیاسی در انتخابات پارلمانی سال 1389
وضعیت تعلیم و تربیت در افغانستان۱۳۸۸
گزارش دوم نظارت از حقوق سیاسی در جریان انتخابات پارلمانی
دسترسی عادلانه اطفال به تعلیم و تربیه در افغان
وضعیت زنان شاغل در خانواده
گزارش وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی در افغانستان
وضعیت تعلیم و تربیت در افغانستان ۱۳۸۷
وضعیت زنان معتاد در افغانستان
گزارش تحقیقی بررسی وضعیت عمومی اطفال در افغانستان
عدالت برای اطفال وضعیت اطفال متخلف از قانون در افغانستان
علل شکنجه در نهاد های مجری قانون
وضعیت حقوق بشر در افغانستان طی سال 1386
وضعیت حقوق بشر در افغانستان سال ۱۳۸۷
بررسی وضعیت اشخاص دارای معلولیت و مشکلات آنها در خانواده و جامعه
وضعیت حقوق بشر در افغانستان، گزارش سه ماهه دوم 1387
وضعیت زنان افغانستان در سال 2008 میلادی
وضعیت حقوق بشر در افغانستان، گزارش سه ماهه
بررسی وضعیت اطفالی كه با مادران شان در زندان بسر میبرند
گزارش نظارت از حقوق سیاسی در جریان دور دوم انتخابات پارلمانی
وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی در افغانستان گزارش سوم
وضعیت حقوق اقتصادی و اجتماعی در افغانستان گزارش دوم
نظری بر وضعیت اطفال کارگر در افغانستان
عوامل خودکشی زنان درحوزه جنوب غرب افغانستان
موادی وجود ندارد
موادی وجود ندارد