سخنرانی بانو شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در نشست تأسیس کمیسیون مشترک محافظت از مدافعان حقوق بشر
22 قوس 1399
قصر گلخانه، صدارت عظمی
ما از تأسیس کمیسیون مشترک به‌عنوان یک آغاز امیدوارکننده استقبال می‌کنیم. دولت با ایجاد این کمیسیون مشترک، یک‌بار دیگر تعهدش را به حقوق بشر و حمایت از کسانی که حقوق بشر را ترویج و از آن دفاع می‌کنند، اعلام می‌کند.
فرمان تأسیس کمیسیون مشترک بر اساس استراتژی محافظت از مدافعان حقوق بشر افغانستان که توسط 32 سازمان مدافع حقوق بشر تدوین شده است، صادر شده است. من این موفقیت را به این نهادهای غیردولتی، به‌ویژه عفو بین‌الملل و کمیته مدافعان حقوق بشر، تبریک می‌گویم.
حمایت از مدافعان حقوق بشر در افغانستان نیازی مبرم است. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان طی سال‌های گذشته هدف تهدیدات و حملات قرار گرفته و هفت تن از کارمندان آن از جمله یک کمیشنر قربانی شده‌اند. ما آن قربانیان را هرلحظه به خاطر داریم و یاد آن‌ها را همیشه گرامی می‌داریم. اما همکاران ما تنها قربانیان این حملات نیستند، ما برای حمایت از حقوق همه مدافعان حقوق بشر که قربانی این حملات شده‌اند، به‌گونه خستگی‌ناپذیر کار می‌کنیم تا بتوانند به وظیفه آگاهی‌بخش و حقوق بشری خود با آرامش و امنیت کامل ادامه دهند.
کمیسیون نهادی مشترک برای همکاری بین دولت و جامعه مدنی است. دولت به‌عنوان مسئول اصلی، عهده‌دار تأمین امنیت مردم افغانستان است. طبق قوانین بین‌الملل، دولت مسئول اصلی محافظت از مدافعان حقوق بشر است. مدافعان حقوق بشر وظیفه ارزش‌مند و قانونی انجام می‌دهند و باید بتوانند در آرامش و امنیت به فعالیت بپردازند.
در افغانستان مدافعان حقوق بشر از جمله همکاران خودم در کمیسیون مستقل حقوق بشر در معرض تهدیدند. افغانستان یکی از خطرناک‌ترین کشورها برای مدافعان حقوق بشر در جهان است؛ به این دلیل که آن‌ها اعمال غیرقانونی و فسادآلود ثروت‌مندان و قدرت‌مندان را برملا می‌کنند. این وظیفه ماست که صدای حاشیه‌نشینان و گروه‌های آسیب‌پذیر را به گوش نهادها و افراد مسئول در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی برسانیم. برای تأمین حقوق بشری آن‌ها مبارزه کنیم. برای انجام این کار در برابر ناقضان حقوق بشر می‌ایستیم و صدای‌مان را بلند می‌کنیم؛ مهم نیست که آن‌ها چه کسانی‌اند. آن‌ها ممکن است شورشیان، مقام‌های دولتی، مالکان زمین، تاجران و یا شوهران و مادران خشونت‌پیشه باشند. اگر آن‌ها ناقضان حقوق بشر‌اند، باید جلو آن‌ها را بگیریم و در برابر قانون پاسخگو کنیم تا عدالت برای قربانیان و آسیب‌دیدگان تأمین شود. به همین ترتیب مدافعان حقوق بشر آگاهی عمومی درباره حقوق بشر را افزایش می‌دهند، به دارندگان حقوق توان‌مندی و شجاعت دست‌یابی به حقوق خود می‌دهند و با موظفان و مسئولان در این زمینه همکاری می‌کنند تا حقوق بشر رعایت و از آن حمایت شود.
اما مدافعان حقوق بشر فقط در افغانستان مورد تهدید نیستند؛ آن‌ها در سال‌های اخیر در سطح جهانی به‌گونه فزاینده تهدید شده‌اند. بنابراین، اقداماتی برای حفاظت بهتر مدافعان حقوق بشر در سطح جهانی، منطقه‌ای و ملی در حال انجام است. به‌عنوان مثال، در برخی کشورها قانونی برای به رسمیت شناخته‌شدن مدافعان حقوق بشر و حمایت از آن‌ها تدوین و تصویب شده است. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان عضو مجمتع آسیاـ‌‌پسفیک است و در ضمن در تدوین برنامه عمل منطقه‌ای این مجتمع برای حفاظت از مدافعان حقوق بشر همکاری فعال دارد.
این کمیسیون مشترک شروعی بسیار امیدبخش است، اما با آن‌هم، این فقط شروع کار است. سختی کار از همین اکنون آغاز می‌شود. یکی از کارهای اساسی که باید انجام دهیم، تدوین یک برنامه برای سازوکارهای حفاظت از مدافعان حقوق بشر است و هم‌چنین ایجاد هماهنگی با نهادهای جامعه مدنی و دولت درباره این موضوع. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به انجام نقش کامل‌کننده خویش که همانا بهبود کارکرد همکاران مدافع حقوق بشر و تحقیق قضایایی که در آن حقوق مدافعان حقوق بشر و یا امنیت فردی‌شان نقض شده باشد، ادامه خواهد داد.
به‌رغم اینکه کمیسیون مشترک حفاظت از مدافعان حقوق بشر متشکل از نهادهای دولتی و غیردولتی است، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان جایگاه خویش را به‌مثابه نهادی مستقل حفظ خواهد کرد.
امیدواریم که این کمیسیون مشترک باعث شود دولت با خودداری از نقض حقوق مدافعان حقوق بشر و یا ایجاد ممانعت برای کار و اراده آنان، به تعهدات خود در قبال «رعایت» حقوق آنان عمل کند. از سوی دیگر، دولت باید از مدافعان حقوق بشر در برابر گروه‌های شورشی و یا دیگر گروه‌های مخالف دولت حمایت کند تا به کار خود به‌راحتی ادامه دهند. اساس حفاظت از مدافعان حقوق بشر را پاسخگویی تشکیل می‌دهد، از این‌رو، کمیسیون مشترک باید زمینه‌ای باشد تا دولت را در برابر کارکردهایش در مورد رخدادهای خاص پاسخگو سازد.